Waarom hebben beelddenkers moeite met onverwachte toetsen?

Op de middelbare school komt het steeds vaker voor dat er door de leerkrachten onverwachte SO’s (toetsen) worden gegeven. Dit doen ze om te checken of de kinderen de lesstof wel beheersen. Maar is dit wel zo verstandig om te doen?

Allereerst wat is nu beelddenken?

Heel simpel gezegd, iemand die in beelden denkt, denkt niet in woorden, maar zoals het woord het al zegt, in beelden. Maar was het maar zo simpel, want dat is het in de praktijk niet altijd. Als je geboren wordt, is je rechterhersenhelft dominant. Je gaat op ontdekking uit, je ziet heel veel dingen om je heen. Maar je hebt hier nog geen woorden voor.

Vervolgens als je groter bent ga je leren praten en bij de woorden plaatjes bedenken. Dan zet je je linkerhersenhelft aan de gang. Alleen bij sommige mensen blijft de rechterhersenhelft dominant. Deze groep mensen noemen we beelddenkers. Zij vertalen alles om hun heen naar beelden. Ze verwerken 32 beelden per seconde, terwijl een woorddenker 2,5 woorden per seconden verwerkt. Je kunt je voorstellen dat dit heel veel energie kost.

Waaraan kun je een beelddenker herkennen? Een beelddenker is vaak dromerig, snel afgeleid, korte concentratieboog, heel creatief, weinig tot geen tijdsbesef, weinig zelfvertrouwen en vaak speelt faalangst een grote rol.

Waarom zijn onverwachte toetsen dan zo moeilijk?

Veel beelddenkers hebben moeite met plannen en organiseren. Vanaf groep 7 krijgen de kinderen tegenwoordig al regelmatig huiswerk mee. Op deze manier kunnen ze al een beetje wennen aan de middelbare school. Eenmaal op de middelbare school wordt het huiswerk meer. Het is dan heel belangrijk dat kinderen leren  om hun huiswerk goed te plannen en te organiseren. Dat is voor veel beelddenkers echt een uitdaging en vaak kunnen ze daar wel wat hulp en ondersteuning bij gebruiken.

Wanneer beelddenkers dus onverwachte toetsen krijgen, hebben ze geen tijd gehad om hun gedachten te ordenen zoals ze gewend zijn. Wat vervolgens weer stress en angst oplevert.

Het is dan ook heel belangrijk dat er een duidelijke planning is. Dat op tijd bekend is wanneer ze een proefwerk of een SO toets krijgen. Op deze manier kunnen ze een planning maken en zich goed voorbereiden.

Problemen voor beelddenkers bij toetsen

Toetsen kunnen voor beelddenkers ontzettend veel stress opleveren. Wat kunnen ze verwachten? Heb ik wel goed geleerd? Wat gaan ze vragen? Een juiste en tijdige voorbereiding is dus heel belangrijk.  Als ze weten wanneer ze een toets kunnen verwachten, en weten wat ze precies moeten leren, kunnen ze daar ook rustig naartoe werken.  Dan neem je op die manier al een heel stuk spanning weg en gaan ze veel rustiger en beter voorbereid de toets in. Het voorkomt een hoop stress voor ze.

Een onverwachte toets geven kan dus zeer stressvol zijn voor deze kinderen. Het idee alleen al dat het kan gebeuren, geeft al stress. Dat betekent dus eigenlijk dat een kind iedere dag met stress naar school gaat en dat is voor niemand goed en al zeker niet voor het kind zelf.  Zorg dus altijd voor een goede, duidelijke, planning, waardoor het kind duidelijkheid en structuur heeft.

Tijdsdruk

Een ander probleem bij onverwachte toetsen is de tijdsdruk. Beelddenkers hebben vaak net wat meer tijd nodig om dingen te verwerken. Sommigen hebben een vertraagde verwerkingssnelheid waardoor alles net wat langer duurt. Als er dan een onverwachte toets komt, kan dit druk opleveren, waardoor het schakelen lastig wordt en de tijdsdruk te hoog wordt.

Ondersteuning vanuit het onderwijs

Natuurlijk is het voor scholen ook zeker mogelijk om beelddenkers te helpen bij onverwachte toetsen. Want ook beelddenkers kunnen het wel aanleren, maar dat vergt ook wel wat van school. Ik zal een aantal punten geven wat scholen kunnen doen.

• Scholen kunnen aan hun leerkrachten vragen om toetsdatums van tevoren door te geven. Zodat je de onverwachte toetsen minimaliseert. Dit geeft beelddenkers de kans om zich beter voor te bereiden.
• Maak gebruik van verschillende toetsformaten. Denk bijvoorbeeld aan openboek toetsen, projecten of mondelinge beoordelingen naast de standaard schriftelijke beoordelingen. Dit geeft beelddenkers de mogelijkheid om hun sterke punten te benutten.
• Geef beelddenkers extra tijd om hun toetsen af te ronden, omdat ze meer tijd nodig hebben om hun informatie te verwerken.
• Zorg dat de toetsinstructies duidelijk zijn te begrijpen zijn, zodat beelddenkers niet in verwarring raken.
• Biedt zoveel mogelijk structuur en routine in de klas, zodat je zoveel mogelijk voorspelbaarheid creëert. Dit kan helpen om stress te verminderen, zelfs als het noodzakelijk is om onverwachts te toetsen.
• Biedt zoveel mogelijk individuele begeleiding en ondersteuning aan beelddenkers wanneer ze worstelen met onverwachte toetsen. Dit kan helpen bij het begrijpen van de stof maar zeker ook het omgaan met de stress.
• Maak gebruik van flexibele evaluatiemethodes. Geef de leerkracht de mogelijkheid om op meerdere manieren beoordelingen te gebruiken. Kijk liever naar de consistentie van een beelddenker dan maar naar één toets. Op deze manier krijg je meer inzicht in de beelddenker en kun je hem of haar beter leren begrijpen.
• Zorg voor trainingen en lezingen over beelddenken. Op deze manier worden leerkrachten meer bekend met beelddenken en gaan ze de kinderen ook beter begrijpen.
• Zorg voor een goede samenwerking met ouders, zodat je de behoeften van de beelddenker beter leert begrijpen en de aanpassingen beter kunt coördineren met school.
• Moedig beelddenkers aan om zelfbewust te zijn en ze te leren welke manier van leren het beste bij hem of haar past. Haal daarmee het maximale uit het kind wat het zelfvertrouwen vergroot.

Een verhaal uit de praktijk

Ik zal een verhaal als voorbeeld geven uit de praktijk. Laten we deze jongen even Sam noemen.

Sam was een slimme jongen die de wereld op zijn eigen unieke manier zag. Hij had een kleurrijke, levendige fantasie. Hij maakte in zijn hoofd altijd tekeningen van de dingen die hij leerde op school. Hij was dol op verhalen en was goed in het begrijpen van complexe dingen door er plaatjes in zijn hoofd van te maken.

Op een dag ging Sam naar school, maar er gebeurde iets onverwachts. Zijn leraar vertelde de klas dat er een onverwachte toets zou zijn over geschiedenis. Sam was er helemaal niet op voorbereid, en dat maakte hem een beetje zenuwachtig. Tijdens de toets begonnen de vragen steeds moeilijker te worden en Sam kon niet de plaatjes in zijn hoofd tekenen zoals hij gewend was. Hij raakte totaal in de war door de woorden en de cijfers op het papier. Hij begon helemaal te trillen en voelde zich verdrietig, omdat hij wist als hij de toets had kunnen leren, hij het wel had gekund.

Na de toets ging Sam naar zijn leraar en vertelde wat er was gebeurd. Zijn leraar luisterde aandachtig naar hem en begreep Sam zijn zorgen. Ze besloten om samen te gaan werken, zodat Sam zich beter kon voorbereiden op toekomstige toetsen.

De leraar gaf Sam meer tijd om zich klaar te maken voor de toetsen en gaf hem de kans om zijn ideeën op papier te zetten. Sam voelde zich gehoord en beter ondersteund en begon zich prettiger te voelen in de klas.

Met de hulp van zijn leraar en zijn eigen creatieve manier van denken, begon Sam weer te stralen. Zelfs als er onverwachte toetsen waren. Hij besefte dat hij zijn bijzondere manier van denken kon gebruiken om te slagen.

Conclusie waarom onverwachte toetsen niet prettig zijn voor beelddenkers

Het is heel belangrijk om te onthouden dat niet iedere beelddenker hetzelfde is. Ook niet iedereen met bijvoorbeeld autisme is hetzelfde. Iedereen is uniek. Dus het is heel belangrijk om per individu te kijken wat er nodig is. Door flexibel te zijn en proactief samen te werken met beelddenkers en hun omgeving, kunnen scholen hen helpen om succesvol te zijn op school, zelfs bij onverwachte uitdagingen zoals onverwachte toetsen.

Herkenning of interesse? 

Herken je nu hier iets van bij je kind of misschien ben je zelf leerkracht en herken je dit in je klas?

Neem dan vrijblijvend contact met mij op. Contact opnemen kan op verschillende manieren. Door te reageren onder deze post of vul het contactformulier in op mijn website. 

Dan kijken we samen wat ik voor jullie kan betekenen

Ik geef ook presentaties op scholen om meer bekendheid en duidelijkheid te geven over beelddenkers. Mocht je hier meer over willen weten, stuur me dan een berichtje.